علائم درون حامل - نشانه های تکرار - قسمت بیست و هشتم از درسهای تئوری

در این مبحث می‌خواهیم نشانه های تکرار را معرفی کنیم. گفتیم نشانه ها و علائم موسیقی می‌توانند درون خطوط حامل یا بیرون از آن باشند. نشانه های درون حامل را به دو دسته تقسیم بندی کردیم و در بخش اول علائم مربوط به نت های زینت را بررسی کردیم. در این قسمت می‌خواهیم به سراغ گروه دیگر یعنی نشانه های فرمال برویم که آهنگساز را از نوشتن دوبارهٔ نت‌ها بی‌نیاز می‌کند و با ساختار بندی و فرم دهی به قطعهٔ موسیقی، نوازنده را هم در نت‌خوانی کمک می‌کند.

حالا این نشانه های فرمال دقیقا چه جوری ساختمان قطعه را فرم می‌دهند؟ با نشانه‌ های تکرار.  نشانه های تکرار چی هستند؟ الان بررسی می‌کنیم:

دو لا خط تکرار

         

این علامت به شما می‌گوید که باید یک قسمت یا کل قطعهٔ موسیقی تکرار شود. اگر بخواهیم قسمت مشخصی از قطعه تکرار شود، آن بخش را بین دو علامت تکرار قرار می‌دهیم اما اگر فقط یک علامت داشتیم، باید برگردیم و از اول قطعه تا علامت تکرار را دوباره اجرا کنیم. در شکل اول فقط قسمت بین دو علامت تکرار را باید دوباره اجرا کنیم و در تصویر دوم چون دولاخط تکرار معکوس را نداریم، بر می‌گردیم به اول قطعه.

   

بعضی وقت‌ها یک یا چند میزان پایانی قسمتی که تکرار می‌شود در اجرای دوباره تغییر می‌کند که به آنها ولت (Volta) هم می‌گوییم. در این حالت در اولین بار ولت ۱ را اجرا می‌کنیم، بعد بر می گردیم و تکرار را انجام می‌دهیم اما این بار وقتی به عددها رسیدیم، ولت ۲ را اجرا می‌کنیم. اگر تکرارهای بیشتری داشتیم هم به همین ترتیب در هر بار برگشت، میزان مورد نظر را جایگزین می‌کنیم. در تصویر پایین طرز اجرای قطعه‌ای با چهار تکرار را می‌بینید.

داکاپو

داکاپو (Da Capo) به معنی« از اول، از ابتدا، از سر»، یکی دیگر از نشانه های تکرار است که با علامت اختصاری DC هم نشان می‌شود.  این علامت در آخر قطعه قرار می‌گیرد.  وقتی علامت داکاپو را در آخر قطعه ببینیم باید تمام قطعه یا بخش مهم و عمده‌ای از آن را تکرار کنیم. در داکاپو ممکن است چندین دو لا خط تکرار هم داشته باشیم که همگی آنها هم باید دوباره (همراه تکرارهایشان) اجرا شوند.

DC al Fine یعنی داکاپویی که به  Fine ختم می‌شود. در این حالت باید به اول قطعه برگردیم و قطعه را تکرار کنیم اما در برگشت قطعه را در Fine یا Fin تمام کنیم.

 

دال‌ سنیو

دال سنیو (Dal Segno) با علامت اختصاری DS هم برای تکرارهای طولانی تر استفاده می‌شود و در میانهٔ قطعه قرار می‌گیرد. به این صورت که باید قسمت بین دو علامت دال سنیو  را تکرار کرد. یعنی شما یک علامت دال سنیو می‌بینید، توجهی نمی‌کنید و ادامه می‌دهید. به دومی که رسیدید توقف می‌کنید، بر می‌گردید به علامت اولی و از همانجا قطعه را دوباره تکرار می‌کنید و ادامه می‌دهید.

DS al Fine یعنی دال سنیویی که آخر قطعه می‌آید و به Fine ختم می‌شود. در این حالت وقتی به DS al Fine رسیدید، برمی‌گردید به علامت دال سنیوی قبلی و از آنجا قطعه را تکرار می‌کنید ولی به محض اینکه کلمهٔ Fine  یا FIN را دیدید، قطعه را خاتمه می‌دهید.

   
دقت کنید فرق بین داکاپو و دال سنیو این است که داکاپو قطعه را به اول بر می‌گرداند اما وقتی دال سنیو را می‌بینیم باید به علامت دال سنیوی اول بر گردیم نه به اول قطعه.

کدا

کدا در ارتباط با دال‌سنیو تعریف می‌شود به این صورت که DS al Coda نوعی دال‌سنیو است که پایان بندی‌اش یک مقداری متفاوت است. یعنی قطعه به جای Fine باید با کدا(Coda) تمام شود. حالا به چه صورت؟ علامت کًدا میزان یا میزان‌هایی که باید در انتهای قطعه و پس از تکرار اجرا شود را مشخص می‌کند. حالا از کجای قطعه باید آن میزان‌های خاص را اضافه کرد؟ از جایی که اصطلاح To Coda را می‌بینید.

به این صورت که وقتی علامت دال سنیو را دیدیم و برگشتیم، در هنگام تکرار هنگامی که به علامت To Coda رسیدیم به جای بقیهٔ قطعه، قسمت کدا را جایگزین می‌کنیم. سخت شد؟ به مثال زیر دقت کنید:

   

تکرار میزان ها

تکرار یک میزان با این علامت نشان داده می‌شود و شما باید میزان قبل از علامت را تکرار کنید.

            

تکرار دو میزان با این علامت نشان داده می‌شود (یک خط اضافه تر دارد)  و به این معناست که باید دو میزان قبل از علامت را تکرار کرد.

         

اگر بخواهیم یک یا دو میزان ما، بیشتر از یک بار تکرار شود، به ازای هر تکرار باید یک علامت تکرار بگذاریم.

نشانه های تکرار نت ها و موتیف ها

اگر بخواهیم یک موتیف تکرار شود آن را با علامت اسلش یا خط مورب نشان می‌دهیم.

]

ترمولو (Tremolo) یا تکرار  نت به این صورت نشان داده می‌شود و نت مزبور باید به تعداد خط‌های مورب پرچم بگیرد. مثلا دو خط به معنای این است که کشش نت باید به نت‌های دو لا چنگ تقسیم و اجرا شود و سه خط یعنی نت را به سه لا چنگ تقسیم کنید.