انواع گام های مینور - قسمت یازدهم از درسهای تئوری
گام های مینور همانطور که در بخش قبلی خواندید یکی از زیر مجموعه‌های گام های دیاتونیک هستند. با گام ماژور و ترتیب فواصل آن آشنا شدیم، امروز می‌خواهیم دربارهٔ گام های مینور صحبت کنیم.
گام مینور
انواع گام های مینور
انواع گام های مینور به سه دسته تقسیم می‌شوند: ۱- مینور تئوریک یا طبیعی ۲- مینور هارمونیک یا هماهنگ ۳- مینور ملودیک یا نغمگیمینور تئوریک
در گام مینور تئوریک نیم پرده ها باید بین درجات دوم- سوم و پنجم-ششم باشند پس روال پرده و نیم پرده ها در گام مینور تئوریک به این صورت است: پرده - نیم پرده - پرده - پرده - نیم پرده - پرده - پرده. فاصلهٔ درجات گام نسبت به نت تونیک هم به ترتیب عبارت است از: دوم بزرگ، سوم کوچک، چهارم درست، پنجم درست، ششم کوچک، هفتم کوچک، هشتم درست.
تمام فواصل گام لا مینور با الگوی گام برابر است و نیاز به علائم تغییر دهنده ندارد اما مانند آنچه در گام های ماژور انجام دادیم، برای بقیهٔ گام های مینور هم باید با استفاده از علائم تغییر دهنده، درجات گام را با الگوی گام مینور منطبق کرد.
گام مینور تئوریک
حالا یک گام مینور تئوریک را بررسی می‌کنیم. مثلا گام فا مینور:
فاصلهٔ یک پرده‌ای بین فا و سل با الگو منطبق است، بین سل و لا یک پرده فاصله است اما طبق الگوی گام باید نیم پرده داشته باشیم پس باید لا را بمل کنیم. (چون اگر سل را دیز کنیم فاصلهٔ قبلی بین فا و سل دیز یک و نیم پرده‌ای می‌شود و به هم می‌ریزد). حالا بین لا بمل و سی یک و نیم پرده فاصله افتاده اما طبق الگو باید یک پرده باشد پس سی را هم بمل می‌کنیم. سی بمل تا دو فاصلهٔ یک پرده‌ای دارد که با الگوی مینور انطباق دارد پس نت دو را تغییر نمی‌دهیم. بین دو و ر یک پرده است که باید نیم پرده شود پس ر را بمل می‌کنیم. ر بمل تا می یک و نیم پرده فاصله افتاده که باید به یک پرده برسد پس می را هم بمل می‌کنیم و در آخر بین می بمل تا فا طبق الگوی گام باید یک پرده فاصله باشد که درست است.
پس دیدیم که در گام فا مینور تئوریک نت‌های لا، سی، ر و می بمل هستند.
گام فا مینور نکته:
برای استفاده از علائم تغییر دهنده در گام های موسیقی دقت کنید: ۱- فواصل قبلی به هم نریزند. ۲- همیشه در یک گام از یک نوع علامت تغییر دهنده استفاده می‌شود: یا دیز یا بمل. یک گام نمی‌تواند هم دیز داشته باشد هم بمل. ۳- می‌توان از دوبل دیز و دوبل بمل هم در گام های موسیقی استفاده کرد. یکی از کاربردهای مهم این دو علامت هم در انطباق دادن نت‌ها با الگوی گام است.
مینور هارمونیک
اگر درجهٔ هفتم یک گام مینور تئوریک را نیم پردهٔ کروماتیک بالا ببریم، آن گام مینور به مینور هارمونیک تبدیل می‌شود. پس در مینور هارمونیک بین درجات ششم و هفتم یک و نیم پرده فاصله می‌افتد و فاصلهٔ درجات هفتم و هشتم نیم پرده می‌شود. در گام مینور هارمونیک سه تا فاصلهٔ نیم پرده‌ای خواهیم داشت.
فواصل گام مینور هارمونیک به ترتیب عبارت است از: پرده - نیم پرده - پرده - پرده - نیم پرده - یک و نیم پرده - نیم پرده. همچنین فواصل درجات گام مینور هارمونیک نسبت به تونیک عبارتند از: دوم بزرگ، سوم کوچک، چهارم درست، پنجم درست، ششم کوچک،هفتم بزرگ،هشتم درست.
مینور هارمونیک
مینور ملودیک
اگر درجات ششم و هفتم یک گام مینور تئوریک را در حالت بالارونده نیم پرده بالا ببریم و در حالت پایین رونده به حالت اول برگردانیم، مینور ملودیک به وجود می آید.
فواصل گام مینور ملودیک در حالت بالا رونده به این صورت است: پرده - نیم پرده - پرده - پرده - پرده - پرده - نیم پرده. فاصله درجات گام نسبت به تونیک در حالت بالارونده عبارت است از: دوم بزرگ، سوم کوچک، چهارم درست، پنجم درست، ششم بزرگ، هفتم بزرگ، هشتم درست. در حالت پایین رونده همه نت‌ها و فواصل به صورت مینور تئوریک خواهند بود.
دو مینور ملودیک
دقت کنید در گام های مینور هارمونیک و ملودیک علائم تغییر دهنده به صورت عَرَضی یا موقتی هستند و می‌توانند به حالت اصلی گام مینور تئوریک برگردند. حالا یک مقایسهٔ دیگر بین انواع گام های مینور :
مقایسه انواع گام لا مینور
تمرین
از نت های زیر گام مینور تئوریک بسازید و مینور هارمونیک و ملودیک هر کدام را هم مشخص کنید. دو سل دیز فا ر سی بمل فا دیز لا بمل می تا اینجا انواع گام های دیاتونیک را بررسی کردیم؛ در قسمت بعدی آشنایی با گام های موسیقی به بررسی گام های کروماتیک می‌پردازیم. با ما همراه باشید.دیدگاه ها(6 دیدگاه)
-
-
5 سال پیش
عالی بود,خیلی متشکرم,کاملا متوجه شدم
-
5 سال پیش
سلام محی الدین عزیز خوشحالیم که مورد رضایت شما قرار گرفته .
-
-
5 سال پیش
با سلام مطالب بالا بسیار جامع و کامل هست کاش تمرینات بیشتری میدادید سپاس استاد
-
6 سال پیش
مرسی خیلی مطلب خوبی راجع به انواع گام های مینور بود
-
5 سال پیش
سلام رومینا عزیز خوشحالیم که مورد رضایت شما قرار گرفته .
-
کاربر مهمان
واقعا مفید بود، خدا خیرتون بده.