آکورد گیتار چیست و چگونه ساخته می شود

وقتی تازه یادگیری یه ترانه با گیتار رو شروع می کنید، به یا یه کلمه ای مواجه میشید که براتون کمی غریب هست. آکورد! آکوردها همون چیزی هستند که با در اختیار داشتن اونها می تونید یه ترانه پاپ رو با گیتار بازخوانی کنید مثلا اگه شما می خواهید آهنگ سفر از فرامرز اصلانی رو با گیتار بخونید باید حتما آکوردهای اون به همراه متن شعرش رو داشته باشید.
برای شروع بیاید یک ویدیو کوتاه که نحوه گرفتن آکورد می مینور را نشان میدهد مشاهده کنیم.(ویدیو از بخش آموزش سایت لامینور انتخاب شده است)

اما آکورد گیتار چیست و چگونه ساخته می شود؟ من تو این مطلب خیلی ساده و کاربردی برای بچه های که تازه موسیقی را شروع کردند، معنی و مفهوم آکورد، نحوه تشکیل اون، نامگذاری و انگشت گذاری چند تا آکورد ساده را یاد میدم و تو قسمت پایانی کمی علمی تر درباره فواصل بین نت های آکورد صحبت می کنم.

در ضمن اگر بعد از خوندن این مطلب خواستید از آکوردها بیشتر سر در بیارید دوره رایگان آموزش تصویری آکوردهای گیتار در بخش آموزش سایت و مطلب کاربردی دیگر به نام آهنگ های آسان برای گیتار  را نیز مطالعه کنید.

خب با این مقدمه بریم سراغ موضوع اصلیمون یعنی تعریف آکورد
 

آکورد گیتار چیست؟

به زبان خیلی خیلی ساده، وقتی همزمان چند نت را با هم به صدا در می آوریم به صدای ایجاد شده آکورد می گوییم. برای مثال همین االان فقط انگشت شماره 2 دست چپ (دراز ترین انگشت) خود را روی فرت دوم سیم چهارم گیتارتون قرار بدید، دیگه هیچ فرتی رو لازم نیست بگیرید و چهار تا سیم پایینی رو همزمان به صدا در بیارید.

خب اگه گیتارتون کوک باشه شما الان صدای یک نوع از آکورد می مینور یا همون Em رو دارید می شوید.دقت کنید!  نمی تونید به خواست خودتون هر جایی انگشت گذاری کنید و بگید که دارید یه آکورد رو میزنید. وقتی اجرای همزمان چند تا نت رو آکورد میگیم که نت های خاص و معناداری با هم زده بشوند

اگه بخواهم کل چیزهایی که تا الان بهتون رو گفتم رو یکم علمی جمع بندی کنم به این شکل میشه:

تعریف علمی تر از آکورد

آکورد که به انگلیسی کورد (Chord) گفته می‌شود، کلمه‌ای فرانسوی است (Accord) که البته فرانسوی‌ها آن را اَکور تلفظ می‌کنند. آکورد عبارت است از چند صدا که با هم و همزمان شنیده شوند. اگر نت‌های آکورد را با فاصله و پی در پی بنوازیم، اسمش می‌شود آرپژ (Arpège). آکورد شناسی (Cognition of Chords) هم علم شناخت انواع آکورد، طرز ساخت و همچنین نام‌گذاری آنهاست.

نامگذاری آکوردهای گیتار

آکوردها معمولا با حروف بزرگ انگلیسی نامگذاری می شوند،  هفت حرف انگلیسی  که برای نامگذاری آکوردهای استفاده می شوند را در خط زیر مشاهده می کنید.

B, A, G, F, E, D, C

در واقع این حروف انگلیسی یک نوع  جایگزین برای نامگذاری معروف ایتالیایی نت های موسیقی (دو، ر،می ، فا، سل، لا، سی) است.

اگر فقط حروف بزرگ به تنهایی و بدون عدد یا حرف دیگری به کار روند آنها نماینده آکوردهای ماژور هستند که در زیر آنها را مشاهده می کنید.

C (دو ماژور)، D (رِ ماژور)، E (می ماژور)، F (فا ماژور)، G (سل ماژور)، A (لا ماژور)، B (سی ماژور)

نکته خیلی مهم که باید بدانید این است که آکوردها را با نام انگلیسی می نویسیم ولی با نام ایتالیایی (نوشته داخل پرانتر) می خوانیم. به عنوان مثال فرض کنید در یک آموزشگاه موسیقی ثبت نام کرده اید استاد شما روی دفتر نت شما می نویسد C ولی به شما می گوید آکورد دو ماژور را بگیرد.

خب تا حالا یادگرفتیم که آکوردهای ماژور چطوری نوشته و خوانده می شوند برای آکوردهای مینور هم به همین شکل است با این تفاوت که یک حرف m کوچیک بعد از حرف انگلیسی اضافه می شود که ما این حرف انگلیسی رو در نامگذاری " مینور" می خوانیم. به مثال بعدی توجه کنید.

Cm (دو مینور)، Dm (رِ مینور)، Em (می مینور)، Fm (فا مینور)، Gm (سل مینور)، Am (لا مینور)، Bm (سی مینور)

سریع ترین راه برای یادگیری شکل های نامگذاری آکورد حفظ کردن آنها هست شما فقط باید این هفت حرف انگلیسی و مشابه ایتالیایی آنها را حفظ کنید تا براحتی بتوانید نامگذاری آکوردها را بخوانید.
آکوردهای مینور نیز مانند ماژور نوشته و خوانده می شوند به این معنی که در زمان نوشتن آنها را انگلیسی می نویسیم و در هنگام خواندن نام ایتالیایی(نام داخل پرانتر
 

انواع آکوردها (آکوردهای ماژور و مینور)

با توجه به نوع شکل گیری، الگوی فاصله ها، تعداد نت ها و ترتیب قرارگیری نت ها، آکوردهای گیتار به انواع مختلفی تقسیم می شوند.

در این قسمت دو نوع پرکاربرد از آکوردها در موسیقی پاپ ایرانی که همان دسته آکوردهای ماژور و آکوردهای مینور هستند را مورد بررسی قرار میدم.

آکوردهای ماژور

آکوردهای ماژور معمولا حس شادی، پیروزی، نشاط و سرزندگی را تداعی می کنند. در ادامه چند تا از مهمترین آکوردهای ماژور روی گیتار را مشاهده می کنید.

در آکورد G (سل) تنها از انگشت‌های ۱، ۲ و ۳ به شکل زیر استفاده می‌کنید. انگشت دوم را بر روی سیم ششم، فرت سوم قرار دهید. سپس انگشت اول را بر روی سیم پنجم فرت دوم قرار دهید. و در نهایت انگشت سوم خود را بر روی سیم اول فرت سوم بگذارید.

علامت o در بالای سیم‌های دوم، سوم و چهارم نشان‌دهنده‌ی باز بودن آن‌ها است. پس نیازی نیست آن‌ها را انگشت‌گذاری کنید.

آکورد C (دو) ممکن است کمی دشوارتر باشد. بهتر است برای اجرای این آکورد انگشت شست خود را پشت دسته قرار دهید تا انگشت‌ها مستقیم‌تر روی سیم‌ها قرار بگیرند و با سیم‌های کناری تداخل پیدا نکنند.

برای نواختن آکورد C کافی است انگشت اول را بر روی سیم دوم، فرت اول قرار دهید. سپس انگشت دوم را بر روی سیم چهارم فرت دوم بگذارید و در نهایت انگشت سوم را بر روی سیم پنجم فرت سوم قرار دهید. علامت x که در بالای سیم ششم ظاهر شده نشان می‌دهد که نیازی به اجرای این سیم در زمان استفاده از این آکورد نیست.

ویدیو نحوه گرفتن آکورد دو ماژور یا همون C (این ویدیو از بخش آموزش سایت انتخاب شده است و برای مشاهده سایر ویدیوها، بخش آموزش سایت را مشاهده کنید)
 

در آکورد A (لا) از سه انگشت و پنج سیم استفاده می‌کنیم. انگشت اول بر روی سیم چهارم، فرت دوم. انگشت دوم روی سیم سوم، فرت دوم و در نهایت انگشت سوم روی سیم دوم، فرت دوم قرار خواهد گرفت.

برای اجرای آکورد D (رِ) انگشت اول را روی سیم سوم، فرت دوم. انگشت دوم را روی سیم اول، فرت دوم و انگشت سوم را روی سیم دوم، فرت سوم قرار دهید. توجه کنید که در این آکورد تنها سیم‌های یک تا چهار به صدا در خواهند آمد.

آکورد E (می) از هر شش سیم گیتار استفاده می‌کند. برای اجرای آن کافی است انگشت اول را روی سیم سوم، فرت اول بگذارید، انگشت دوم را روی سیم پنجم، فرت دوم و انگشت سوم را روی سیم چهارم، فرت دوم قرار دهید.

 

آکوردهای مینور

آکوردهای مینور بیشتر احساساتی مثل غم، عشق، لطافت و زیبایی را تداعی می کنند. آکوردهای مینور با اضافه شدن حرف m به نام آن‌ها مشخص می‌شوند. همانطور که می‌بینید آکورد Em (می مینور) تنها با دو انگشت و بر روی فرت‌های دوم سیم‌های چهارم و پنجم اجرا می‌شود. (این آکورد را با می ماژور مقایسه کنید.)

برای اجرای Am کافی است در مقایسه با A انگشت اول خود را یک فرت عقب‌تر بیاورید. به این ترتیب انگشت اول روی سیم دوم، فرت اول. انگشت دوم روی سیم چهارم، فرت دوم و انگشت سوم نیز روی سیم سوم، فرت دوم قرار می‌گیرد.

بهتر است همینطور آکورد Dm (رِ مینور) را یاد بگیرید. این آکورد در آهنگ‌های ایرانی کاربرد بسیار زیادی دارد.. برای اجرای ر مینور انگشت اول خود را روی سیم اول، فرت اول. انگشت دوم را روی سیم سوم، فرت دوم و در نهایت انگشت سوم را روی سیم دوم، فرت سوم قرار دهید.

آکوردهای هفتم

آکوردهای هفتم (7th) کمتر از موارد بالا استفاده می‌شوند پس تنها به آموزش دو نمونه‌ی پرکاربرد از آن‌ها می‌پردازیم. برای استفاده از D7 کافی است انگشت اول را روی سیم دوم، فرت اول، انگشت دوم را روی سیم دوم، فرت دوم و انگشت سوم را روی سیم اول، فرت سوم قرار دهید. توجه کنید که در این آکورد تنها با استفاده از سیم‌های ۱ تا ۴ نواخته می‌شود

در آخر آکورد A7 را به شما آموزش می‌دهیم. در A7 انگشت اول روی سیم چهارم، فرت دوم و سپس انگشت دوم را روی سیم دوم، فرت دوم قرار خواهید داد. می‌توانید این آکورد را با انگشت‌های دوم و سوم نیز اجرا کنید.

اگر می خواهید بر روی آکوردهای گیتار مسلط شوید باید حسابی تلاش کنید و مهارت های تکنیکی خود را افزایش دهید. توصیه می کنیم در ابتدای مسیر آموزش صبور باشید و تمرکز خود را بر روی مسائل تکنیکی زیاد کنید. هر روز تمرین کنید و موفقیت های خود را مرور کنید.
 

فواصل بین نت ها در آکوردها

این پاراگراف برای بچه هایی مناسب هست که درباره تئوری موسیقی اطلاعات کافی را دارند ولی اگر هنوز معنی فواصل و انواع آن را نمی دانید همین الان مطلب فواصل نت ها و انواع فاصله در موسیقی را در بلاگ لامینور مطالعه کنید.

پایهٔ هر آکورد نتی است به نام نت پایه (Root) که نت‌های بعدی روی آن قرار می‌گیرند.فاصلهٔ نت‌های بعدی نسبت به همدیگر فاصلهٔ سوم است و نسبت به نت پایه به ترتیب پنجم، هفتم، نهم، یازدهم و سیزدهم می‌شود. نت‌ها در آکورد نویسی روی هم سوار می‌شوند به این صورت که پایه پایین‌ترین نت است. به اولین نت بعد از پایه که با پایه فاصلهٔ سوم دارد سوم آکورد (Third) می‌گوییم. نت بعدی که با پایه فاصلهٔ پنجم دارد هم پنجم آکورد (Fifth) است. آکوردهای سه صدایی با همین سه نت ساخته می‌شوند. در آکوردهای چهار صدایی به بعد به ترتیب نت‌های دیگر هم اضافه می شوند.

 

حالا بسته به اینکه این فواصل سوم چه بنیه‌ای داشته باشند (بنیه‌ها را که یادتان هست؟ کوچک، بزرگ، کاسته، افزوده)، انواع مختلف آکورد با اسامی متفاوت‌ به وجود می‌آیند که به ترتیب همهٔ آنها را بررسی می‌کنیم.

آکورد و گام

حالا می‌رسیم به رابطهٔ بین گام و آکورد: بر روی هر کدام از درجات گام های ماژور و مینور می‌توان یک آکورد ساخت، به عبارت دیگر هرکدام از درجات گام‌های دیاتونیک می‌توانند پایهٔ یک آکورد باشند:

به آکوردی که روی درجهٔ یکم هر گام دیاتونیک ساخته می‌شوند آکورد تونیک یا بن‌مایه(Ι) می گوییم. آکوردی که روی درجهٔ دوم گام ساخته شود: روتونیک یا روبن‌مایه(ΙΙ) آکورد روی درجهٔ سوم گام: میانی (ΙΙΙ) آکورد روی درجهٔ چهارم گام: زیر نمایان(ΙV) آکورد روی درجهٔ پنجم گام: نمایان (V) آکورد روی درجهٔ ششم گام: رونمایان (VΙ)

و بالاخره به آکوردی که روی درجهٔ هفتم گام ساخته شود در صورتی که با درجهٔ هشتم گام فاصلهٔ نیم پرده‌ای داشته باشد، آکورد محسوس، حساس(VΙΙ) یا Sensible می‌گوییم و اگر با درجهٔ هشتم فاصلهٔ یک پرده‌ای داشته باشد آکورد زیرتونیک یا Subtonic.

عدد رومی‌ای که جلوی هر آکورد در پرانتز نوشتم، فونکسیون (Fonction) یا همان فانکشن هر آکورد است.
نام آکوردها روی درجات گام

مانند آنچه در بحث مربوط به درجات تونال و مُدال گام گفتیم، آکوردهای تونیک، زیرنمایان و نمایان هم که روی درجات اول، چهارم و پنجم ساخته می‌شوند را آکوردهای تونال یا مایگی (Tonal Chords) می‌گوییم و آکوردهای روی درجات دیگر گام، آکوردهای مقامی یا مدال (Modal Chords) نامیده می‌شوند.

حالا که دربارهٔ آکوردها شناخت کلی پیدا کردید، با ما همراه باشید تا انواع مختلف آکوردها و طرز ساخت آنها را با هم بررسی کنیم. اگر نکته یا سوالی به نظرتان رسید حتما آن را در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.