پراگرسیو راک:‌ معرفی سبک الهام بخش کاوه یغمایی و پینک فلوید

در این مطلب قصد داریم سبک پراگرسیو راک ، یکی از مهم‌ترین و الهام‌بخش‌ترین سبک‌های تاریخ موسیقی را معرفی کنیم. این سبک همچنین به نام آرت راک شناخته می‌شوند و طرفداران بسیاری در جهان و ایران دارد.

بیشتر بخوانید/ سرگذشت کاوه یغمایی: گیتار هیرو

این سبک همچنین انتقادهای زیادی را نیز در تاریخ راک متحمل شده است. در ادامه متن کوتاهی از مجله‌ی نیویورکر درباره‌ی ظهور پراگرسیو راک می‌خوانید. سپس ۳ آلبوم برتر تاریخ آرت راک -به انتخاب مجله‌ی رولینگ استون- را معرفی می‌کنیم.

داستان پراگرسیو راک

در آپریل سال ۱۹۷۱، مجله‌ی رولینگ استونز آلبوم گروه امرسون،‌ لیک و پالمر را به نقد کشید. نامی که بیشتر به یک شرکت حقوقی شبیه بود تا گروه راک اند رول. منتقد استونز از عملکرد گروه راضی بود. هرچند نمی‌دانست چطور باید این سبک از موسیقی را توصیف کند.

او می‌نویسد: «احتمالا روزنامه‌های محلی نام آن را راک الهام‌گرفته شده از جاز می‌گذارند.» هرچند به زودی هواداران، نام این سبک را پراگرسیو راک (پراگ) گذاشتند. پراگرسیو راک ترکیبی از موسیقی پیچیده و موسیقی ساده بود.

و هنرمندان مشغول در آن به دنبال اثبات این بودند که راک حتما ساده و بچگانه نیست. بلکه می‌تواند پیچیده و بچگانه باشد.

در اوایل دهه‌ی هفتاد میلادی، ELP به همراه گروه‌های بریتانیایی دیگری مانند کینگ کریمسون، یس (Yes)، جنسیس و پینک فلوید در عرض چند سال از نام‌های ناشناخته به بزرگ‌ترین بندهای دنیای راک تبدیل شدند.

این گروه‌ها نخستین بنیانگذاران پراگرسیو راک بودند و خیلی زود در سمت دیگر اقیانوس اطلس و در میان مردم آمریکا نیز طرفداران پرشماری به دست آوردند.

آن‌ها از سازهای عجیب، ترانه‌های فانتزی، تنظیم‌های پیچیده و مفهوم‌های پیچیده‌تر در آلبوم خود استفاده می‌کردند. قطعه‌های سولوی خود را برای نمایش بیشتر طراحی و اجراهای صحنه را به بزرگ‌ترین شکل ممکن برگزار می‌کردند.

موزیسین‌های فعال در پراگ ادعا می‌کردند که این سبک تنها به دنبال سرعت دادن به یک فرآیند طبیعی است. طبق گفته‌ی جان اندرسون از گروه یس این جنبش به دنبال «تبدیل موسیقی راک به یک سبک هنری برتر» بود.

هرچند دیدگاه دنیای موسیقی به پراگرسیو راک تا این اندازه خوشبینانه نبود. خیلی زود سبک‌های جدیدی از جمله پانک و دیسکو پانک به جدول‌های موسیقی بریتانیا راه پیدا کردند، که کوتاه، ریتمیک و ساده بودند.

بسیاری از تاریخ‌نگاران راک، این مقطع را پایان سبک پراگرسیو می‌دانند. مخالفان این سبک کوتاهی دوران پراکرسیو راک را به عنوان زنگ خطری برای هنرمندان بعدی در نظر گرفتند. پیامی که بسیار روشن بود: بهتر است زیادی خودتان را جدی نگیرید!

پراگرسیو راک (همانطور که موسسان آن حدس می‌زدند) در تاریخ موسیقی ماندنی شد. هرچند شهرت بد آن‌ها نیز هرگز از بین نرفت. بیش از دو دهه پیش گروه Radiohead آلبوم مشهور خود به نام OK Computer را منتشر کرد.

آلبومی که از همه‌ی جهت‌ها پراگرسیو بود. لحن سنگین و بدبینانه‌ای داشت و ترانه‌های آن طولانی‌تر از قطعه‌های معمول بازار موسیقی بودند.

هرچند در آن زمان خبرنگاری از اعضای ریدیوهد پرسید که آیا از جنسیس و پینک فلوید الهام گرفته‌اند. آن‌ها به تندی پاسخ دادند: «نه، در اصل ما همگی از پراگرسیو راک متنفریم.»

گروه‌های زیادی هستند که در ابتدا ناشناخته ماندند و سپس توسط نسل جدیدی از مخاطبان موسیقی کشف شدند. داستان پراگرسیو راک کاملا برعکس بود.

آن‌ها برای یک دهه شناخته و پذیرفته شدند و سپس دیدگاه جهان راک به آن‌ها تغییر کرد. خیلی زود خودنمایی و ایده‌های پراگرسیو راک به دشمن راک اند رول تبدیل شد.

خیلی زود جهانی ظهور پیدا کرد که در آن یادگیری در تنهایی پذیرفته شده‌تر از تمرین‌های کلاسیک بود. هرچند همچنان بسیاری از موزیسین ها با الهام از پراگ به تولید اثر می‌پردازند.

۳ آلبوم برتر تاریخ به انتخاب رولینگ استون

شماره‌ی ۳/ راش، (1981) Moving Pictures

گروه سه نفره‌ی راش به تولید آهنگ‌های طولانی شهرت داشت. هرچند پیش از انتشار این آلبوم، درامر گروه، نیل پیرت، اشاره کرد که «باید به انتقادهای سازنده توجه کرد.» به همین دلیل محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین آلبوم راش آهنگ‌هایکوتاهی نسبت به کارهای قبلی این گروه را در خود جای داده بود.

گِدی لی، یکی دیگر از اعضای گروه، گفته بود که در این آلبوم سبک همیشگی راش را «در ۶ دقیقه به جای ۲۰ دقیقه جای داده‌ایم». همین مسئله باعث شد که آهنگ‌های هدبنگر این گروه فراگیر شود و ترک‌هایی از جمله Camera Eye و YYZ به شهرت جهانی دست پیدا کنند.

شماره‌ی ۲/ کینگ کریمسون، (1969) In the Court of the Crimson King

یکی از تاثیرگذارترین آلبوم‌های تاریخ پراگرسیو راک، نخستین آلبوم گروه کینگ کریمسون به نام «In the Court of the Crimson King» بود. این آلبوم رگه‌های بلوز راک دهه‌ی شصت را به ترانه‌های جاز و کلاسیک راک و سازهایی از جمله ملترون پیوند زد.

منتقد رولینگ استون در سال انتشار این آلبوم نوشت: «بسیاری ممکن است کینگ کریمسون را به خودنمایی متهم کنند. هرچند این آلبوم از بسیاری از سبک‌ها کمک گرفته تا دنیایی سورئال، قوی و اصیل خلق کند.»

با استفاده از هنر نوازندگی رابرت فریپ و یان مک دونالد و ترانه‌های گِرِگ لیک، این آلبوم تبدیل به نقطه‌ی شروع سبک پراگرسیو راک و الهام بخش موفقیت‌های بیشتر آن در دهه‌ی ۷۰ میلادی شد.

شماره‌ی ۱/ پینک فلوید، (1973) The Dark Side of the Moon

سمت تاریک ماه، نقطه‌ی اوج موفقیت‌های تجاری پراگ بود و به اعتقاد اکثر منابع معتبر دومین آلبوم پرفروش تاریخ (پس از آلبوم تریلر از مایکل جکسون) است. این آلبوم سبک‌های راک کلاسیک (Money)، سول (The Great Gig in the Sky)، گلَم سمفونی (Brain Damage)، شیمینگ کلاک (Time) و سینتسایز آنالوگ را پوشش می‌دهد.

ترانه‌های راجر واترز جهانی و در عین حال شخصی هستند و شرایط نسل بشر را در عمق آن بررسی می‌کند. این آلبوم (و طرح رنگین‌کمان کاور آن) تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین نمادهای موسیقی راک و فرهنگ پاپ شدند.

با وجود نو‌آوری‌های موجود در این اثر، نقطه‌ی قوت سمت تاریک ماه سادگی ارتباط برقرار کردن با آن است. از اندک آلبوم‌های پراگرسیوی که مردم عادی را به شنیدن این سبک تشویق می‌کند.

منبع: RollingStone ،The New Yorker