آکوردهای کروماتیک

آکوردها بنابر علائم تغییردهندهٔ نت‌هایشان و همچنین جایگاهشان در گام به دو گروه تقسیم می‌شوند: آکوردهای دیاتونیک و آکوردهای کروماتیک. حالا ببینیم منظورمان از دیاتونیک و کروماتیک بودنشان چیست.

آکوردهای دیاتونیک

تمام آکوردهایی که پیش از این بررسی کردیم آکوردهای دیاتونیک هستند، به این معنی که نت‌ها بدون هیچ علامت عَرَضی یا فرعی استفاده می‌شوند یا جور دیگر بگوییم، نت‌ها تابع علائم سرکلید گام هستند و در ساخت آکوردها هیچ نتی به جز حالت طبیعی خود در گام، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. آکوردهای دیاتونیک به طور طبیعی در گام‌ها وجود دارند و آکورد اصلی گام هستند.

آکوردهای کروماتیک آکوردهایی هستند که حداقل یکی از نت‌هایشان در گام آهنگ وجود نداشته باشد. آکوردهای کروماتیک در حقیقت آکوردهای دیاتونیک گامی دیگر هستند که در گام جدیدی وارد شده و به آکورد کروماتیک آن گام تبدیل شده‌اند پس واضح است که نت‌ها و علائم تغییر دهندهٔ نت‌هایشان متفاوت با علائم سرکلید گام است.

مثلا اگر آکورد لا - دو دیز - می - سل دیز که یک آکورد هفتم ماژور در گام ر ماژور است را در یک گام دیگر مثلا در دو ماژور استفاده کنیم، دو نت لا دیز و سل دیز که در این آکورد استفاده شده‌اند، در حالت طبیعی متعلق به دو ماژور نیستند و این آکورد در گام دو ماژور آکوردی غریبه محسوب می‌شود. در اینجا آکورد هفتم ماژور لا، برای گام دو ماژور آکوردی کروماتیک است.

چند نمونه از آکوردهای کروماتیک را با هم بررسی کنیم:

آکورد ششم ناپلی

اگر درجه دوم گام را نیم پرده پایین بیاوریم و روی آن تریاد ماژوری به حالت معکوس اول بسازیم آکورد ششم ناپلی (Neapolitan Sixth) به دست می‌آید. در این آکورد معمولا درجهٔ سوم تکرار می‌شود.

آکورد ششم ناپلی آکوردی پر کاربرد است که معمولا به جای آکورد درجه دوم یا چهارم گام استفاده می‌شود به همین خاطر تمایل آن به حل روی درجهٔ پنجم و تونیک گام زیاد است و در فرود (کادانس) ها بسیار استفاده می‌شود.

آکورد ششم افزوده ایتالیایی

آکورد ششم افزودهٔ ایتالیایی (Italian Augmented Sixth Chord) که آکوردی سه صدایی است، روی درجهٔ چهارم گام ساخته می‌شود. برای به دست آوردن آن در گام ماژور، درجهٔ چهارم را نیم پرده بالا می‌بریم و نت سوم آکورد را نیم پرده پایین می‌آوریم. در گام مینور هم فقط درجهٔ چهارم گام را نیم پرده بالا می بریم. این آکورد به صورت معکوس اول به کار می‌رود.

آکورد ششم افزودهٔ ایتالیایی در گام دو ماژور شامل این نت‌هاست: فا دیز - لا بمل - دو . و معکوس اول آن: لا بمل - دو - فا دیز .

آکورد ششم افزوده فرانسوی

اگر به آکورد ششم افزوده ایتالیایی یک فاصلهٔ چهارم افزوده اضافه شود، آکورد ششم افزودهٔ فرانسوی (French Augmented Sixth Chord) به دست می‌آید. دقت کنید فاصلهٔ چهارم افزوده نسبت به باس است.

آکورد ششم افزودهٔ فرانسوی در گام دو ماژور به این صورت است: لا بمل - دو - فا دیز - ر .

آکورد ششم افزوده آلمانی

آکورد ششم افزودهٔ آلمانی (German Augmented Sixth Chord) روی درجهٔ ششم گام ساخته می‌شود. برای ساخت این آکورد درجهٔ سوم و ششم را نیم پرده پایین می‌بریم، آکورد را معکوس اول می‌کنیم و سپس به نت باس یک فاصلهٔ ششم افزوده اضافه می‌کنیم.

آکورد ششم افزودهٔ آلمانی در دو ماژور شامل این نت‌هاست: لا بمل - دو - فا دیز - می بمل . انواع آکوردهای ششم افزودهٔ گام دو ماژور را در شکل زیر می‌بینید: آکوردهای کروماتیک