آکوردهای سه صدایی یا تریادها - قسمت بیستم از درسهای تئوری

در قسمت قبلی با تعریف کلی و ساختار آکورد آشنا شدیم و انواع آکورد از نظر تعداد نت‌های تشکیل دهنده‌اش را بررسی کردیم. در این قسمت به اولین نوع آکوردها یعنی آکوردهای سه صدایی می‌پردازیم.

ساخت آکوردهای سه صدایی

آکوردهای سه صدایی شامل سه نت هستند: پایه، سوم و پنجم. نتی که بالای پایه قرار می‌گیرد و در حقیقت دومین نت آکورد است، با پایه فاصلهٔ سوم دارد و اسمش نت سوم است. سومین و بالاترین نت آکورد که به نام نت پنجم معروف است، با پایه فاصلهٔ پنجم دارد و با نت سوم فاصلهٔ سوم.

آکوردهای سه صدایی همانطور که در قسمت پیش هم گفتم بسته به بنیهٔ فواصل سومی که نت‌ها با هم دارند، انواع مختلف دارد. چهار نوع آکورد سه صدایی داریم: آکورد ماژور، آکورد مینور، آکورد کاسته و آکورد افزوده.

آکورد ماژور

 

در آکورد ماژور که به آن آکورد کامل ماژور(Major Common Chord) یا آکورد کامل بزرگ هم می‌گویند، فاصلهٔ سوم از نت پایه، سوم بزرگ است و فاصلهٔ پنجمش تا پایه پنجم درست. یعنی نت پایه تا نت سوم آکورد دو پرده فاصله دارد و نت پایه تا نت پنجم سه و نیم پرده. (می‌توانیم اینجوری هم بگوییم که فاصله بین نت‌ها نسبت به همدیگر یعنی پایه تا سوم، و سوم تا پنجم به ترتیب سوم بزرگ و سوم کوچک است).

آکورد مینور

آکود کامل کوچک یا آکورد کامل مینور(Minor Common Chord) فاصلهٔ پایه تا نت سومش، سوم کوچک است و فاصلهٔ پایه تا نت پنجمش پنجم درست است (یعنی درست برعکس آکورد ماژور به ترتیب یک سوم کوچک و یک سوم بزرگ داریم).

آکورد کاسته

 

آکورد کاسته یا آکورد پنجم کاسته (Diminished Fifth Chord) آکوردی است که فاصلهٔ پایه تا سوم آکورد، سوم کوچک باشد و فاصلهٔ پایه تا پنجم آکورد، پنجم کاسته باشد (یعنی فاصلهٔ پایه تا سوم، و سوم تا پنجم به ترتیب سوم کوچک- سوم کوچک باشد).

آکورد افزوده

  در آکورد افزوده یا پنجم افزوده (Augmented Fifth Chord) فاصلهٔ پایه تا سوم آکورد، سوم بزرگ است و فاصلهٔ پایه تا پنجم آکورد پنجم افزوده است (یعنی به ترتیب سوم بزرگ - سوم بزرگ).

آکوردهای سه صدایی در گام‌ها

گفتیم روی تمام درجات گام‌ها می‌توان آکورد نوشت. در حالت طبیعی و بدون اینکه در علائم سرکلید تغییری بدهیم و علائم عرضی استفاده کنیم، آکوردهایی که بر روی درجات گام‌های ماژور و مینور ساخته می‌شوند به این صورت هستند:

آکوردهای سه صدایی در گام‌های ماژور

در گام‌های ماژور آکوردهای درجهٔ یکم، چهارم و پنجم، آکورد ماژور هستند؛ آکوردهای روی درجات دوم، سوم و ششم، آکورد مینور؛ آکورد درجهٔ هفتم هم آکورد کاسته است.  

آکوردهای سه صدایی در گام‌های مینور

در مینور تئوریک یا طبیعی: آکوردهای درجات سوم و ششم و هفتم آکورد ماژور اند؛ آکوردهای یکم و چهارم و پنجم، مینور هستند؛ و آکوردی که روی درجهٔ دوم ساخته شود، آکورد کاسته.

آکوردهای گام مینور تئوریک[/caption]   در مینور هارمونیک: آکوردهای درجات پنجم و ششم، ماژور هستند؛ آکوردهای درجات یکم و چهارم، مینور اند، آکوردی که روی درجات دوم و هفتم ساخته شود کاسته است؛ و آکورد درجهٔ سوم گام آکورد افزوده می‌شود.
آکوردهای گام مینور هارمونیک[/caption]   در مینور ملودیک بالا رونده: (چون مینور ملودیک پایین رونده مانند مینور تئوریک است) آکوردهای درجات چهارم و پنجم گام، ماژور هستند؛ آکورد درجات یکم و دوم آکورد مینور است؛ روی درجات ششم و هفتم آکورد کاسته درست می‌شود؛ و آکوردی که روی درجهٔ سوم ساخته شود آکورد افزوده است.

خب، از مطالبی که در بالا گفتم می‌توانیم نتیجه بگیریم اگر روی یک نت دلخواه، یک آکورد بسازیم، این آکورد می‌تواند در گام‌های مختلف و روی درجات مختلف آنها باشد. مثلا اگر روی نت سل یک آکورد کاسته بسازیم(سل، سی بمل، ر بمل)، این آکورد می‌تواند درجهٔ هفتم یک گام ماژور باشد (لا بمل ماژور) یا درجات دوم یا هفتم دو گام مینور هارمونیک مختلف (درجهٔ هفتم گام لا بمل مینور هارمونیک یا درجهٔ دوم گام فا مینور هارمونیک). آکورد ر مینور را در گام‌های زیر بررسی کنید و ببینید می‌تواند روی درجات مختلف گا‌م‌های متفاوتی وجود داشته باشد.